فصلنامه مطالعات راهبردی شماره  پنجاه منتشر شد

پژوهشکده مطالعات راهبردی در پنجاهمین شماره فصلنامه علمی-پژوهشی خود ویژه نامه ای تحت عنوان اندیشه اسلامی مطالعات امنیتی راهبردی منتشر کرده است از صاحب نظران ،اساتید ودانشجویان محترم رشته های روابط بین الملل و مطالعات امنیت ملی وامنیت بین الملل دعوت مینمایم چکیده مقالات این شماره را در ذیل مطالعه فرمایند


  مفهوم امنیت ایمانی در قرآن کریم
مقاله حاضر درصدد است مفهوم قرآنی امنیت را در مطالعات امنیتی مطرح کند. این نوع امنیت، امنیت ایمانی یا امنیت مبتنی بر ایمان به خداوند است و از قرآن کریم که کلام الهی است، استخراج شده است. مطابق فرضیه مقاله، مرجع و معیار این امنیت، ایمان می‏باشد، زیرا ایمان از کانونی‌‏ترین مفاهیم قرآنی است که به نوعی تمام حیات این‏ دنیایی و آن‏ دنیایی بر آن استوار است. در عین حال، قرآن نوعی فلسفه وجودی امنیت را مطرح می‏‌کند که با فلسفه خلقت و هبوط انسان در ارتباط است و نوع خاصی از انسان‏شناسی را پدید می‏‌آورد که بدون آن، مطالعه ابعاد و وجوه امنیت یا یافتن قواعد امنیتی ممکن نیست. همچنین، مقاله بر اساس ابعاد و قواعد امنیتی مطروحه در قرآن، امکان مقایسه این نوع امنیت را با مطالعات امنیتی موجود، به ‏ویژه امنیت ملی، فراهم می‌‏سازد. مقاله نشان می‏دهد این نوع از امنیت با مطالعات امنیتی از اشتراکات بسیاری برخوردار است

داوود غرایاق زندی

  امنیت و پیشاارزش‏‌های آن در اندیشه سیاسی اسلام
اسلام، هدف نهایی خود را تخلق به اخلاق الهی، تعالی معنوی و سعادت ابدی انسان‏ها، به واسطه آگاهی و آزادی در زندگی دنیوی تعریف می‏کند. وجود انسانی از دیدگاه اسلام، از دو وجه متعالی و دنیوی برخوردار است و سعادت، با ترجیح آزادانه وجه متعالی در مقابل وجه دنیوی به دست می‏آید. بدین‏ترتیب، اسلام نسبت به انسان و اجتماع، نگرشی ارزش‏داورانه دارد. دو ارزش محوری یا پیش‏‌ارزش اسلامی‏ در این خصوص، عبارتند از سعادت ابدی انسان، به واسطه تربیت و ترجیح وجه متعالی وجود و آگاهی و آزادی در انتخاب میان خیر و شر، به مثابه شرط امکان سعادت. این دو ارزش یا پیش‏‌ارزش، پایه‏‌های چارچوب فرانظری عام برای اندیشه سیاسی اسلامی‏ و موضوعات اصلی آن، همچون مقوله امنیت را فراهم می‌‏کنند

فرامرز تقی‌لو
علی آدمی

  کاربردهای امنیتی انسان‏‌شناسی حکمت متعالیه
علوم انسانی اسلامی ‏و بومی ‏در گرو بهره‏‌برداری از فلسفه اسلامی ‏به جای فلسفه‏‌های غربی است. حکمت متعالیه، از ظرفیت خوبی برای ورود به عرصه علوم انسانی برخوردار می‏باشد. علوم و مطالعات امنیتی، در سال‏های اخیر، در کشور ما از رونق خوبی برخوردار شده، اما تلاش درخور توجهی برای طرح مباحث امنیتی، با تکیه بر مبانی فلسفه اسلامی، به ویژه حکمت متعالیه، صورت نگرفته است. هدف مکتوب حاضر، ارائه کاربردها و وجوه امنیتی انسان‏شناسی چهار تن از حکمای حکمت متعالیه؛ یعنی صدرالمتألهین، علامه طباطبایی، امام خمینی و استاد مطهری است. مدعای مقاله این است که بر اساس مبانی حکمت متعالیه و به ویژه، مبانی انسان‏‌شناختی که در این مقاله محور بحث و بررسی ماست، به جای علم امنیت، باید از «علوم امنیتی» سخن بگوییم. بر این اساس، از سه الگوی متعالی، متعارف و متدانی در حوزه مباحث امنیتی یاد شده است

نجف لکزایی

  نسبت مصلحت و امنیت در فقه سیاسی شیعه
فقهای شیعه از چشم‌انداز مقاصد شریعت به مصلحت نگریسته، آن را ملازم شرع و در دوره متأخر، ملازم حکومت اسلامی مشروع پنداشته‌اند. درجه‌بندی و اولویت‌بندی متعلًّقات مصلحت در فقه سیاسی شیعه، دارای پیامدهای آشکاری در حوزه امنیت سیاسی، اجتماعی و فرهنگی است. درک پیامدهای امنیتی، مستلزم حصول معرفت به نسبت مصلحت و امنیت است. در این راستا، دو نوع رابطه از یکدیگر تمیز داده شده‌اند، رابطه طولی مبتنی بر جانشینی یکی از متعلقات به جای سایر متعلقات که پیامدهای امنیتی ناگوار آن معطوف به مراجع سه‌گانه سیاسی، اجتماعی و فرهنگی امنیت می‌باشد. شناخت این آسیب رهنمون‌گر رابطه عرضی مبتنی بر هم‌نشینی میان متعلقات سه‌گانه مصلحت است که بایسته‌های نظری و عملی را در حوزه مصلحت‏اندیشی به منظور تأمین و تضمین فضای امنیتی تعادل‌گرا تجویز می‌کند. این نوع رابطه که بر محور شریعت و فهم پویای زمان‌مند و زمینه‌مند از شرع مبتنی است، هسته‌ اصلی فرضیه نوشتار حاضر را تشکیل می‌دهد

فاطمه سلیمانی

  نسبیت مفهومی تروریسم از نگاه فقه
بررسی برون‏ فقهی، نشان می‌دهد تروریسم اسلامی، عنوانی است که بر پایه دو رویکرد، برجسته و جهان‏گیر شده است. یکم اینکه، تروریسم بر پایه باور برخی مسلمانان و شیوه برداشت آنها از دستورهای اسلامی، استوار است. دوم اینکه، کشورهای باختری، عنوان تروریسم اسلامی را همچون انگ‌بر پیشانی برخی مسلمانان چسبانده‌اند. اینان، تروریسم را به ظاهر تهدیدی بر ضد امنیت و مردم‏سالاری می‏‌نامند، اما به واقع آن را افزاری برای پیشوایی و جهت‌دهی در جهان قرار می‏دهند.
بررسی درون فقهی نیز بیانگر آن است که اقدام‏های تروریستی، رفتار سرزنش‏آمیز و مجرمانه است؛ چرا که آنچه در جهاد، برجسته است، جنگ رویارو و پاس‏داشتن مقرره‌های مرتبط با آن است نه کشتن کسان بیگناه یا از میان بردن دارایی‏ها، به طور غافلگیرانه. با این حال، در فقه عنوان روشنی برای دربرگرفتن اقدام تروریستی نیست؛ هرچند این عنوان بر پایه گونه و پیآمد رفتار، بیشتر با محاربه و بغی، همسان دانسته می‌شود

حسن عالی پور

 گونه‏‌شناسی فکری جنبش‏های اسلامی معاصر و پیامدهای سیاسی - امنیتی آن در جهان اسلام
جنبش‌های اسلامی، ویژگی‌های متنوع و مختلفی دارند که از لحاظ شکلی و سازمانی، فکری و عقیدتی، اهداف و منافع، محیط تاریخی و جغرافیایی، عملکرد و مبارزه و دیگر موارد، قابل طرح و مداقه علمی‌اند. هدف ما در این پژوهش، گونه‌‏شناسی فکری این جنبش‏‌ها می‏باشد. قصد داریم به این پرسش پاسخ دهیم که اولا،ً این جنبش‏‌ها بر اساس مبانی فکری، به چند جریان مهم تقسیم می‏‌شوند؟ و ثانیاً، پیامدهای سیاسی - امنیتی این دیدگاه‏‌های فکری متفاوت در جهان اسلام، چه خواهد بود؟
بر این اساس، نویسنده معتقد است احیای هویت، به عنوان مهمترین دغدغه جنبش‏‌های اسلامی معاصر، ارتباط تنگاتنگی با امنیت در جهان اسلام دارد، اما در مورد نحوه تأثیرگذاری احیاگری این جنبش‏‌ها، باید به تفاوت‏‌هایشان در نوع نگرش به مقوله هویت توجه کرد. با توجه به پتانسیل‏‌های فقهی و کلامی، به نظر می‏‌رسد تنها جنبش‏‌های اسلامی عقل‏گرای اجتهادی توانائی لازم را برای ایجاد الگوی سیاسی بدیل در جهان اسلام و ایجاد امنیتی پایدار و همه‌‏جانبه در آن دارند

یحیی فوزی

  گفتمان اسلام سلفی و جهانی‏‌شدن امنیت خاورمیانه
هدف اصلی این نوشتار، بررسی تأثیر گفتمان سلفی در جهان اسلام بر جهانی‏‌شدن امنیت خارمیانه است. این پژوهش، طبق رویکرد بابی سعید به مسئله اسلام سیاسی، این مقوله را با پوشش گفتمانی مطالعه می‏کند. اسلام سلفی به مثابه گفتمان، با موضع رادیکال خود در مقابل گفتمان سکولار غرب، تاحد زیادی باعث دل‏‌مشغولی جامعه بین‌‏المللی شده است. گفتمان مذکور، به دلیل به چالش کشیدن نظم بین‏المللی غربی و ارجاع به دال اسلامی- هویتی خویش، به یکی از مدلولات جهانی‏‌‏شدن امنیت تبدیل شده و موجب ورود «اسلام سلفی» به سرفصل‏‌های مطالعات امنیت بین‏‌الملل شده است. فرضیه این پژوهش اینگونه صورت‏‌بندی می‌‏شود که «به دلیل خاستگاه گفتمان اسلام سلفی در خاورمیانه، امنیت این منطقه، در پرتو گسترش آن گفتمان به سایر نقاط جهان، جهانی شده است». با جهانی‏‌شدن امنیت، گفتمان‌هائی چون اسلام سلفی، با ورود به دنیای مجازی، دال امنیتی خود را بیشتر به رخ می‌کشند. جایی که میان اسلام سلفی و جهانی‌‏شدن تطابق حاصل شود، شاهد گستردگی و اشاعه هستی‌شناسی عدم امنیت غربی خواهیم بود.

نبی الله ابراهیمی



نظر

لینک ثابت - نوشته شده توسط Abolfazl sedghi در پنج شنبه 90 تیر 30 ساعت ساعت 5:15 عصر