la politique

مذاکرات ایران و امریکا در کابل

در رویدادی غیرمنتظره سفرای ایران و امریکا در افغانستان باهم دیدار کردند. این نخستین اقدام رسمی دو کشور به منظور نزدیک شدن به میز مذاکرات پس از آغاز به کار باراک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده محسوب می شود.به گزارش روزنامه اعتماد همزمان با این رخداد «گرهارد شرودر» صدراعظم سابق آلمان که از چندی پیش وزارتخانه های خارجه ایران و آلمان خبر سفر او به تهران را اعلام کرده و از همان زمان گمانه ها نیز در خصوص حامل پیام بودن وی قوت گرفته بود وارد تهران شد و در بدو ورود اعلام کرد از مذاکرات مستقیم تهران و واشنگتن استقبال می کند. اما دیدار سفرای جمهوری اسلامی ایران و امریکا که خبر آن را «هیلاری کلینتون» وزیر امور خارجه دولت اوباما اعلام کرد، با سفر هیات ایرانی به کابل با سرپرستی «پرویز داوودی» معاون اول احمدی نژاد، همزمان شده است. هیلاری کلینتون وزیر خارجه امریکا خبر مذکور را در نخستین سفر رسمی آسیایی خود به اندونزی طی یک کنفرانس مطبوعاتی اعلام کرد و گفت سفیر کشورش با سفیر ایران در کابل دیدار کرده است. هرچند تاکنون تهران در خصوص صحت و سقم و محور این دیدار در سکوت خبری به سر می برد اما کلینتون ضمن اشاره به سفر «ریچارد هالبروک» نماینده ویژه ایالات متحده به افغانستان تاکید کرد «هالبروک» به این گونه همکاری ها یعنی تماس سفرای امریکا و ایران در کابل نظر داشته است چراکه بحث ثبات افغانستان باید شامل همسایگان این کشور نیز شود و این چیزی است که در چارچوب آن بعداً تصمیم گرفته خواهد شد.
به گفته وزیر خارجه امریکا واقعیت این است که ایران همسایه افغانستان است و پناهندگان افغانی را که از ترس حکومت ظالمانه طالبان فرار کرده اند پناه داده است. به گزارش ایلنا کلینتون با اشاره به شعار اصلی «باراک اوباما» رئیس جمهوری امریکا مبنی بر ایجاد تغییر گفت؛ «در رابطه با دوستان و متحدان امریکا در جهان و نیز با در نظر گرفتن چالش هایی که با آن مواجه هستیم، در مسیر تغییرات مثبت حرکت می کنیم.» وی محور جدید سیاست خارجی را تلفیقی از قانونمندی و عملگرایی اعلام کرد و گفت؛ «برای رسیدن به آینده یی شکوفا و صلح جهانی، همکاری با کشورهایی مدنظر است که به خطرات که با آنها مواجهیم، اهمیت می دهند.» به گفته وزیر خارجه امریکا کاملاً روشن است که ایران در افغانستان سهمی بالقوه دارد از این رو واشنگتن از مشارکت ایران در روند بازسازی افغانستان استقبال می کند. البته سابقه همکاری ایران و امریکا در خصوص افغانستان به گذشته و حتی قبل از اجلاس شرم الشیخ که در آن مقامات دو کشور در خصوص بحران همسایه شرقی ایران گفت وگو کردند بازمی گردد. اگرچه تهران هیچ گاه همکاری خود با کاخ سفید درباره افغانستان و همچنین در بحث امنیت عراق را قطع نکرده است اما انتظارات متقابل مقامات ایران تاکنون برآورده نشده است؛ انتظاراتی که شامل تغییر رویکرد واشنگتن در قبال همکاری های تهران نسبت به دو همسایه شرقی و غربی خود است. در همین حال به نظر می رسد مقامات تهران و واشنگتن، افغانستان را به عنوان نقطه شروع همکاری و مذاکرات مستقیم خود برگزیده اند. از همین رو مقامات دو کشور سفرهای همزمانی را به کابل داشته و ملاقات هایی هر چند با موضوع بحران افغانستان ترتیب داده اند. بر همین اساس پرویز داوودی معاون اول رئیس جمهور که سرپرستی هیات اعزامی به افغانستان را بر عهده دارد ضمن دیدار با مقامات رسمی کابل و رایزنی در خصوص تحکیم روابط با همسایه شرقی خود ملاقاتی خصوصی نیز با «احمد ضیاء مسعود» معاون اول حامد کرزی رئیس جمهور این کشور داشته است که البته محور اصلی این گفت وگو هنوز اعلام نشده اما گفته می شود درباره آخرین تحولات منطقه یی و بین المللی در روابط دوجانبه بحث و گفت وگو شده است. به هر حال از آنجا که امریکا به تازگی اقدام به افزایش نیروهای نظامی خود در افغانستان کرده است، ظاهراً این اقدام نگرانی مقامات تهران را فراهم کرده به طوری که داوودی در دیدار خود با حامد کرزی رئیس دولت افغانستان حضور نیروهای بیگانه در افغانستان را به ضرر مردم دانسته و تاکید کرد؛ بیگانگان در افغانستان علاوه بر اینکه در مبارزه با تروریسم و مواد مخدر موفق نبودند نگرانی هایی را نیز برای کشورهای منطقه فراهم کرده اند. از تحرکات تازه دولت اوباما و احمدی نژاد در کابل به نظر می رسد دو دولت این بار به جای عراق بر افغانستان متمرکز شده و ظاهراً قرار است تلاش دیپلماتیک دو کشور بر افغانستان متمرکز شود. این همان نکته یی بود که در سفر منوچهر متکی وزیر امور خارجه به عراق عنوان شد و مقامات عراقی نیز تایید کردند اگر مذاکره یی هم صورت گیرد درخصوص امنیت عراق نخواهد بود چرا که مرزها و راه های این کشور به امنیت نسبی دست یافته اند. دیگر اینکه کارشناسان حوزه دیپلماسی در امریکا، از پیشتر افغانستان را به عنوان نقطه آغاز مذاکرات با تهران به دولت اوباما پیشنهاد داده بودند. از سویی با گزارش «ریچارد هالبروک» نماینده ویژه امریکا در کنفرانس مونیخ که تاکید کرده بود اوضاع افغانستان وخیم تر از عراق است می توان نتیجه گرفت تهران و واشنگتن در اقدامی هماهنگ قصد انتقال همکاری های خود از عراق به افغانستان را دارند و امروز کابل محور توجهات دیپلماتیک دو کشور شده است. در رویکردی دیگر آلمان نیز نماینده ویژه خود را که از مدت ها پیش سفر وی مطرح شده بود به ایران اعزام کرد تا با ورود یک قطعه جدید به پازل دیپلماسی مبهم تهران - واشنگتن جنبه های دیگری از مناسبات آتی دو کشور رمزگشایی شود. مهمان ویژه تهران «گرهارد شرودر» صدراعظم پیشین آلمان بود که از همان آغاز زمزمه های سفرش به تهران احتمالات فراوانی درخصوص این دیدار مطرح شد. گمان ها در این سفر بر این بود که با توجه به نشست آتی 1«5 در برلین شرودر حامل پیامی از مرکل برای ایران خواهد بود و احتمال دیگر اینکه وی قصد میانجیگری میان تهران و واشنگتن را دارد. البته آخرین گزینه برای دیدار «شرودر» با مقامات تهران می تواند موضوع هسته یی ایران باشد. به هرحال به رغم همه این احتمالات اما وی قرار است با مقامات ارشد نظیر محمود احمدی نژاد رئیس جمهوری، علی اکبر هاشمی رفسنجانی رئیس خبرگان رهبری، علی لاریجانی رئیس مجلس شورای اسلامی و همچنین منوچهر متکی وزیر امور خارجه دیدار کند. او در بدو ورود به تهران با حضور در کنفرانس مطبوعاتی که در هتل استقلال برگزار شد، گفت از گفت وگوی مستقیم تهران - واشنگتن استقبال می کند. صدراعظم سابق آلمان که برای نخستین بار به ایران سفر می کند و پروفسور سمیعی او را همراهی می کند، دلیل اصلی حضورش در تهران را راه اندازی موسسه بین المللی علوم و اعصاب در ایران عنوان کرد. اگرچه این سیاستمدار سوسیال دموکرات آلمان گفت پیام آور کسی نیست اما تاکید کرد در مورد مسائل سیاسی با رهبران ایران گفت وگو خواهد کرد.